Ащысу қорымы
Ескерткіш Ащысу өзенінің сол жағалауында, Ащысу өзені арқылы өтетін көпірден шығысқа қарай 110 м, «Қарағанды-Қарқаралы» автожолынан солтүстікке қарай 30 м жерде орналасқан.
Қорым жыртылған. 2005 жылы тек 4 қорған ғана сақталып қалған. Қорғандар жазық жерде, жақсылап шым төселген жерде орналасқан. Қорғандардың диаметрі 12-ден 15 м дейін, биіктігі 0,5-0,6 м. Е.А.Бөкетов атындағы ҚарМУ экспедициясы қазба жұмыстарын жүргізген. Диаметрі 15 м, биіктігі 0,5 м 1 қорған қазылған. Қорғанның диаметрі 14 м сақиналы қоршауы мен сыртқы диаметрі 16,5 м шұңқыры бар. Қорған үйіндісінің астында екі жерлеу шұңқыры көзге түседі.
Қорғаннан сүйектен жасалған ауыздықпен бірге аттарды жерлеу орындары табылған. Қорымда тонаушылыққа ұшыраған адамдар қабірлері, одан керамикалық ыдыс-аяқтар да қазылып алынған. Сонымен бірге ілмек-бақандар мен тастан жасалған жебе ұштары алынған.
2005 жылы И.А. Кукушкиннің басшылығымен ҚарМУ археологиялық экспедициясының барлау тобы ашқан.
Әдебиет:
Қарағанды облысы Бұқар жырау ауданының археологиялық картасы. - В.В. Варфоломеев, Т.С. Тулеуов, А.И. Кукушкин – Қарағанды, 2014. – 138 б.